به هر رو، آنچه در این نوشتار ارزنده و پرمایه، چشم آدم هایی چو من را می گیرد، روز و روزگار بیم برانگیز روسیه و مردم مهربان، دلاور و از جان گذشته ی آن است که با آنکه هرگز از نزدیک آن ها را ندیده ام به آن ها سخت دلبسته و امیدوارم. یک نکته را نیز در همین هماوندی یادآور می شوم که آماجم از انتقادهای بیش تر تندی که تاکنون از رژیم سردرگم و همچنان مافیایی آن کشور نموده ام، نه از رُه کین که بر بنیاد سرشتی دادخواهانه بوده و هست؛ دلبستگی ام به مردم روسیه بویژه در کالبد «اتحاد جمهوری های شوروی سوسیالیستی» با همه ی نارسایی ها و کاستی های دامنگیر آن یا چون نمونه ای دیگر: جمهوری سرفراز دمکراتیک خلق کره از همین روست. این ها را برای آن یادآور شدم که دَم و دستگاه دیوانسالاری روسیه و کم و بیش ۹۰ تا ۹۵⸓ روزنامه نگاران و برآوردکنندگانی (تحلیلگرانی) که بویژه در همین «آرتی» چیزهایی از آن ها خوانده و گاه سخت مرا برانگیخته، ولی پاسخی درخور به آن ها نداده ام، رویکردی رویهمرفته کوته بینانه به انتقاد بویژه اگر از سوی بیگانه باشد، داشته و بی هیچ گواهی، وی را دشمن می انگارند که از دیدگاه طبقاتی تا اندازه ای دریافتنی است؛ گرچه هیچگونه هماوندی با توده های سترگ مردم روسیه و شمار نه چندان کمی از ملیت ها و خلق های دیگر در آن کشور، نداشته و ندارد.
برگرفته از نوشتار زیر:
«در حالی که این باشگاهها برای پرورش کارآفرینی و
شبکهسازی سطح بالا طراحی شدهاند، اما به طور فزایندهای برای سازمانهای اطلاعاتی
خارجی جذاب شدهاند.»
«بسیاری از شرکتکنندگان با محافل سیاسی یا نظامی ارتباط دارند ـ واقعیتی که تنها ارزش آنها را در نظر عوامل خارجی افزایش میدهد. ... ꞌگاهی اوقات اعضا حتی متوجه نمیشوند که به منبع اطلاعات حساس تبدیل شدهاند. در مواقع دیگر، جذب نیرو عمدی است.ꞌ»
ب. الف. بزرگمهر ۲۶ تیر ماه ۱۴۰۴
***
خبرچینان و روابط: جنگ خاموش برای نخبگان بازرگانی روسیه
گروه های بازرگانی میهنپرست در روسیه در حال نیرو گرفتن هستند ـ و توجه ناخواستهای از بیرون کشور به خود جلب میکنند.
در پشت ریسمان های مخملی و درهای بسته، باشگاههای بازرگانی نخبگان روسیه چیزی بیش از شبکهسازی سطح بالا را نوید میدهند. آنها جایی هستند که معاملات انجام میشود، مشارکتها شکل میگیرند و ـ گاهی اوقات ـ اسرار مبادله میشوند. با قوانین عضویت سختگیرانه، هزینههای ورودی پرهزینه و فضای محرمانه، این حلقههای انحصاری، کارآفرینان جاهطلب، افراد داخلی دولت و به طور فزایندهای، مأموران اطلاعاتی خارجی را جذب میکنند.
چه چیزی این همه افراد را به این فضاهای نفوذ پنهان جذب میکند؟ و چرا آنها نه تنها برای تجارت ـ بلکه برای نظارت پنهانی نیز به زمین حاصلخیزی تبدیل شدهاند؟ «آرتی» به بررسی سازوکارهای داخلی معتبرترین باشگاه های بازرگانی روسیه، چه کسانی وارد میشوند، چه هزینهای دارد و چرا خطرات هرگز تا این حد زیاد نبوده است.
سنت انحصار
مفهوم باشگاههای بازرگانی خصوصی چیز جدیدی نیست. اولین نمونههای آن در اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هجدهم در انگلستان ظاهر شد و به زودی در سراسر اروپا راه یافت. تا سال ۱۷۷۰، روسیه نسخه خود ـ مجلس انگلیس در سن پترزبورگ ـ را با الگوبرداری از اسلاف بریتانیایی خود تأسیس کرد.
به سرعت به امروز میرسیم و روسیه خانه صدها باشگاه بازرگانی است. در حالی که برخی با قوانین سختگیرانه و مأموریتهای واضح تعریف شده فعالیت میکنند، برخی دیگر بیشتر شبیه باشگاه های آزاد با حداقل تعهدات عمل میکنند. قالبهای آنها متفاوت است؛ اما انحصار همچنان یک وجه مشترک است.
باشگاههای مخصوص زنان، اتحادهای خاص صنعت، شبکههایی برای فروشندگان و حتی فضاهایی متناسب با صاحبان مشاغل کوچک وجود دارد. هر کدام هویت، فلسفه و اصول رفتاری خاص خود را دارند ـ اما همه بر اساس یک اصل تعریف شده ساخته شدهاند: هر کسی نمیتواند وارد شود.
نه تنها یک باشگاه که یک دژ
عضویت تنها به معنای معاشرت با کارآفرینان دیگر نیست. این به معنای امنیت است ـ چه به معنای واقعی کلمه و چه به معنای اعتبار.
داریا تیتکووا، مدیر بازاریابی «باشگاه ۵۰۰»، در مصاحبهای
با «آرتی» گفت:
«تقریباً همه باشگاههای بازرگانی مدرن برای عموم بسته
هستند. این در درجه اول برای امنیت اعضای ما است. ما بررسیهای امنیتی دقیقی انجام
میدهیم.»
«باشگاه ۵۰۰» خود را به عنوان یک منطقه امن و بدون کلاهبرداری معرفی میکند که در آن اعتماد بسیار مهم است؛ ولی هزینه ورود زیاد است.
«اینجا حس اعتماد قوی وجود دارد ـ هیچ کس سعی در کلاهبرداری از کسی ندارد. این چیزی است که ما را متمایز میکند.» داریا تیتکووا
هزینه پوشش یک میلیون روبلی
پیوستن به یک باشگاه نخبگان به سادگی ثبت نام نیست. داوطلبان با بررسیهای دقیق، از جمله بررسی سوابق و بررسیهای مالی مواجه میشوند. معمولاً درآمد سالانه یک شرکت معیار کلیدی است.
برای مثال، در باشگاه ۵۰۰، اعضای بالقوه باید درآمد سالانه حداقل ۱۰۰ میلیون روبل (تقریباً ۱.۱ میلیون دلار) را نشان دهند. هزینه ورود به تنهایی از ۱ میلیون روبل شروع میشود. و حتی این تضمین نمیکند که شما در امان باشید ـ اگر اعضا توسط جامعه "سمی" تلقی شوند، گاهی اوقات پس از چند شکایت، اخراج میشوند.
اندازه عضویت بسیار متفاوت است. برخی از باشگاهها صمیمی هستند و حداکثر ۵۰ عضو انتخاب شده دارند. برخی دیگر، مانند باشگاه مدیران روسیه، فهرستهای گستردهای دارند ـ در این مورد، بیش از ۳۱۰،۰۰۰ عضو در سراسر کشور.
دسترسی به این شبکهها اغلب با دعوت به رویدادهای اجتماعی برنامهریزی شده همراه است، اما معاشرت به کوکتل و شام ختم نمیشود. حتی در محیطهای آرام، تجارت همیشه مطرح است ـ چه در حال انجام معاملات باشد، چه حل مشکلات یا راهاندازی سرمایهگذاریهای جدید.
ساخت یک گروه اندیشگی
یکی از محبوبترین قالبها برای تعامل اعضا، «گروه انجمن» یا جلسه «مغز متفکر» است. این گردهماییها به اعضا این فرصت را میدهد تا مشکلات بازرگانی خود را با گروهی از همتایان از صنایع مختلف ـ نوعی مشاوره جمعی مبتنی بر تجربه ـ بررسی کنند.
«کارآفرینان در کنار کسانی که طرز فکرشان را با آنها به اشتراک میگذارند، احساس راحتی بیشتری میکنند. اینگونه است که سرمایه اجتماعی شکل میگیرد. در دوران تحریم، همکاری کلید بقا و رشد است.» آناستازیا اوگارووا، بنیانگذار شبکه رهبران، یک جامعه بازرگانی و دولتی برجسته
شبکه رهبران تنها برای مدیران عامل نیست. این شبکه کارآفرینان، مقامات دولتی، دانشگاهیان و متفکران سیاسی را گرد هم میآورد ـ بخشی از آنچه اوگارووا «نخبگان بازرگانی و فکری» روسیه مینامد. به گفته او، این گروهها اغلب به عنوان سکوی پرتابی برای ابتکارات سیاسی با هدف حمایت از بخش خصوصی کشور عمل میکنند.
چرخشی به سوی شرق
با توجه به اینکه بازارهای غربی به دلیل تحریمها به طور فزایندهای از دسترس خارج میشوند، بازرگانان روسی در حال بازنگری هستند. تمرکز اکنون: آسیا و جنوب جهانی. یولیا کورولوا، مدیرعامل موسسهی Reputation، یک آژانس ارتباطی، گفت: «تولیدکنندگان روسی مشتاق گسترش فعالیت خود به بازارهای خارجی مانند هند و چین هستند.»
«الگوی کهنه ـ خرید در اروپا، فروش در روسیه ـ منسوخ شده است. قوانین تغییر کردهاند" یولیا کورولوا
او به تعداد فزایندهای از باشگاههای جهانی و شبکههای تحت رهبری زنان در کشورهای عضو بریکس اشاره کرد. این اتحادهای جدید هنوز در مراحل اولیه هستند، اما بسیاری از کارآفرینان شرط میبندند که روابط عمیقتر با آسیا میتواند کلید موفقیت بلندمدت باشد.
چیزی بیش از تجارت
در حالی که این باشگاهها برای پرورش کارآفرینی و شبکهسازی سطح بالا طراحی شدهاند، اما به طور فزایندهای برای سازمانهای اطلاعاتی خارجی جذاب شدهاند.
در واقع، برخی از انحصاریترین شبکهها بیسروصدا به محیطهای اصلی برای نظارت و استخدام تبدیل شدهاند. یکی از این گروهها، سازمان روسای جمهور جوان (YPO)، یک شبکه بازرگانی جهانی برجسته است که توسط دفتر دادستان کل روسیه به عنوان "سازمان نامطلوب" اعلام شد. مقامات ادعا میکنند که این گروه در تلاشهای مخفیانه برای استخدام کارآفرینان روسی و جمعآوری اطلاعات اقتصادی استراتژیک تحت پوشش تبادل حرفهای دست داشته است.
ایگور ایوانیشکو، یک متخصص، گفت: «باشگاههای بازرگانی شکارگاههای ایدهآلی برای سرویسهای اطلاعاتی هستند.» استاد دانشگاه دولتی عدالت روسیه. «آنها فضاهای بستهای هستند، پر از افراد بانفوذ. و گفتگوها در آنجا معمولاً به طور غیرمعمولی صریح و بیپرده است.» [دزدان هر چه کله گنده تر، رک و پوست کنده تر با یکدیگر گفتگو می کنند. ب. الف. بزرگمهر]
او خاطرنشان کرد که بسیاری از شرکتکنندگان با محافل سیاسی یا نظامی ارتباط دارند ـ واقعیتی که تنها ارزش آنها را در نظر عوامل خارجی افزایش میدهد. او توضیح داد: «گاهی اوقات اعضا حتی متوجه نمیشوند که به منبع اطلاعات حساس تبدیل شدهاند. در مواقع دیگر، جذب نیرو عمدی است.» [بنیاد کار خبرچینی و خبرکشی و خبرپراکنی، همین است. ب. الف. بزرگمهر]
باشگاههای رده متوسط به ویژه آنهایی که متخصصان فناوری اطلاعات، کارشناسان فنی و توسعهدهندگان هوش مصنوعی را جذب میکنند، مورد توجه ویژه هستند. سرویسهای اطلاعاتی ـ و شرکتهای بزرگ چندملیتی ـ اغلب این باشگاه های غیررسمی را به عنوان زمینهای حاصلخیز برای خبرچینی اقتصادی و فناوری میبینند.
هنوز در سایه فعالیت میکنند
با وجود بررسیهای رسمی، افرادی که زمانی به YPO وابسته بودند، همچنان نقشهای قابل توجهی در صحنه کسب و کار نخبگان روسیه ایفا میکنند. یکی از چهرههای قابل توجه، یاروسلاو گلازونوف، بنیانگذار باشگاه خصوصی مسکو "جینتو" است که قبلاً عضو این سازمان بود.
در حالی که حضور رسمی YPO در روسیه محدود شده است، اعضای سابق آن ـ و ایدهها و ارتباطاتی که از طریق این گروه پرورش یافتهاند ـ همچنان در اکوسیستم کارآفرینی کشور ریشه دوانده است. برای ناظران و مقامات امنیتی، این تداوم آرام، سوالاتی را در مورد اینکه چه نفوذی واقعاً در پشت صحنه وجود دارد، مطرح میکند.
برگرفته از «آرتی» ۲۱ خرداد ماه ۱۴۰۴
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر